ضابطین قضایی به عنوان بازوی اجرایی نظام قضایی نقش مهم و قابل توجهی در دستیابی به عدالت کیفری و نزدیک شدن هر چه بیشتر به نظام کیفری مطلوب و کارآمد دارند. بر مبنای همین واقعیت است که سیستم‌های کیفری مختلف تلاش‌های گسترده‌ای جهت نظام مندی و کنترل قانونی توأم با اقتدار آئین دادرسی کیفری و […]
ضابطین قضایی به عنوان بازوی اجرایی نظام قضایی نقش مهم و قابل توجهی در دستیابی به عدالت کیفری و نزدیک شدن هر چه بیشتر به نظام کیفری مطلوب و کارآمد دارند. بر مبنای همین واقعیت است که سیستم‌های کیفری مختلف تلاش‌های گسترده‌ای جهت نظام مندی و کنترل قانونی توأم با اقتدار آئین دادرسی کیفری و سایر قوانین به تعیین جایگاه مصادیق و حدود اختیارات ضابطین دادگستری پرداخته است.
🔹قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۹۲ فصل دوم از بخش دوم خود را به ضابطان دادگستری و تکالیف آنان اختصاص داده است. این فصل مواد ۲۸ تا ۶۳ قانون مذکور را در بر می‌گیرد. قانونگذار در ماده ۲۸ این قانون در تعریف ضابط دادگستری آورده است: ضابطان دادگستری مامورانی هستند که تحت نظارت و تعلیمات دادستان در کشف جرم، حفظ آثار و علائم و جمع‌آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار و مخفی شدن متهم، تحقیقات مقدماتی، ابلاغ اوراق و اجرای تصمیمات قضائی، به موجب قانون اقدام می‌کنند.
🔰ماده ۲۹ در بیان مصادیق ضابط آورده است که که ضابطان دادگستری عبارتند از:
الف- ضابطان عام شامل فرماندهان، افسران و درجه‌داران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران که آموزش مربوط را دیده باشند.
ب- ضابطان خاص شامل مقامات و مأمورانی که به موجب قوانین خاص در حدود وظایف محول شده ضابط دادگستری محسوب می‌شوند؛ از قبیل ضابطین خاص می توان مأمورین شهرداری، جنگلبانی و شکاربانی و … را نام برد.
🔹ضابطین دادگستری محیط زیست با هدف ارتقا دانش حقوقی، کسب مهارت های لازم و توانمندسازی پرسنل و کارشناسان محیط زیست به منظور حفظ و حراست هر چه بهتر و بیشتر از محیط زیست شهر تهران و انجام وظیفه در چهار چوب قوانین و مقررات حفاظت محیط زیست کشور، می تواند ایجاد شود. بازآموزی و آموزش قوانین و مقررات زیست محیطی برای پرسنل، امری لازم و ضروری است. این در حالی است که شهرداری ضابط قضایی با عناوین دیگری دارد.
🔹شهرداری با توجه به وظایف متعددی که در اداره شهر بر عهده دارد احتیاج به نیروهای حفاظتی بعنوان یک بازوی اجرایی و نظارتی دارد. در شهرداری، این نیروها ضمن محافظت از این دستگاه و حفظ نظم و امنیت در محدوده شهرداری های مناطق، نیاز شهرداری برای حضور در محل های مورد نیاز مانند جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز را تامین کنند.
🔹شهرداری طبق وظایف مشروحه در ماده ۵۵ قانون شهرداری ها موظف به رفع سد معابر عمومی و اشغال پیاده روها، جلوگیری از گدایی، تعطیلی اصناف بدون پروانه کسب و بنابر ماده صد همین قانون موظف به جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز و بدون پروانه ساخت هستند که تمامی این موارد با توجه به مخالفت ذی نفعان آن با اجرایی شدن قانون نیازمند همکاری نیروی انتظامی است.
🔹بمنظور تحقق اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، در راستای سیاست‌های کلی محیط زیست ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی، اجرای ماده ۳۶ آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها و مفاد شیوه‌نامه نحوه اقدام مأمورین اجرایی مدیریت پسماند به عنوان ضابطین خاص قضایی با توجه به شرایط خاص در نظر گرفته شده است.
از جمله مواردی که یک ضابط قضایی محیط زیست شهرداری تهران باید بداند:تعریف جرم، اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها، انواع سیستم های دادرسی، تعریف ضابطین دادگستری،
🔹تقسیمات ضابطین دادگستری(ضابطین عام- ضابطین خاص)، ضابطین عام چه کسانی هستند، ضابطین خاص چه کسانی هستند، تعریف جرم مشهود و غیرمشهود، وظایف ضابطین در جرائم مشهود، وظایف ضابطین در جرائم غیرمشهود، تحقیقات مقدماتی، ریاست و نظارت برضابطین، ارزش گزارش ضابطین، رعایت حقوق متهم توسط ضابطین، نحوه بازجویی از متهم، مسئولیت ضابطین، تخلف ضابطین از دستورات قضایی و امر آمر قانونی (مقامات بالاتر) می باشد.
🔹جایگاه ضابط قضایی محیط زیست به عنوان ضابطان قضایی خاص؛ محیط‌زیست شهرداری اگر تقویت شود نقش آنها در پیشگیری از اقدامات مخرب زیست‌محیطی پررنگ‌تر و جدی‌تر خواهد شد. زمانی که این ضابطان قضایی اختیارات و اقتدار لازم را داشته باشند می‌توانند در برخورد با متخلفان با دست باز و با قدرت بیشتری اقدام کنند. علاوه بر این اگر کار به دادگاه کشیده شود، ضابطان قضایی خاص می‌دانند گزارش‌های آنها پذیرفته است و دیگر نیاز به مستندات بیشتری نیست.
