رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، کارآفرینی و گردشگری شورای شهر سنندج
راه رفتن یکی از بزرگترین موهبت‌های بشر از ابتدا تاکنون بوده و هنوز هم در عصر تکنولوژی‌های مختلف انتقال افراد از نقطه‌ای به نقطه دیگر، نه‌تنها از جذابیت و لذت پیاده‌روی کاسته نشده بلکه صاحب‌نظران عصر حاضر هم همگی بر لزوم انجام پیاده‌روی برای سلامتی جسم و جان انسان تأکید دارند. با هجوم خودروها به شهرها که منجر به بروز انواع بیماری‌ها و آسیب‌های جسمی و روحی شده‌اند، پیادهراهسازی و ارجحیت پیاده‌روها به سواره‌روها به‌منظور ارتقای کیفیت زندگی شهروندان به‌صورت فزاینده‌ای در ایران و جهان در حال افزایش است و درواقع یکی از نشانه‌های توسعه پایدار شهرها در دنیای امروز، وجود پیادهراهها و فضاهای عمومی در آن‌هاست.
باوجود مطرح بودن پیادهراهسازی در سنندج از یک دهه قبل و انجام چندین مرحله مطالعات و تأکید شهرسازان بر لزوم اجرای پیاده راه در قلب تاریخی شهر، این طرح به دلایل مختلف و عمدتاً به دلیل عدم وجود عزم جدی در مدیریت شهری و سایر مسئولین، تاکنون اجرایی نشده است و در حالیکه بسیاری از شهرها همچون همدان ، ارومیه ، اصفهان ، رشت، زنجان و.. مطالعات و بحث پیادهراهسازی را سال‌ها پس از سنندج آغاز کرده‌اند اما برخی هم‌اکنون در حال برنامه‌ریزی احداث پیاده‌راه‌های دوم و سومشان هستند.
پیادهراهها در ایران و جهان
شهرهایی که پیاده را بر سواره ترجیح داده و شمار خیابان‌ها، میدان‌ها و فضاهای مختص پیاده‌ها و دوچرخهسوارها در آن‌ها زیاد است در حال حاضر به‌عنوان زیستپذیرترین شهرهای جهان شناخته می‌شوند که از این قبیل می‌توان شهرهای فرانکفورت، رم، کپنهاگ، مونیخ، استکهلم ، استانبول ، فرانکفورت را نام برد. همچنین پیاده‌راه‌های مهم و جذاب نیز در شهرهای دنیا از جاذبه‌های گردشگری آن‌ها به شمار می‌آیند که می‌توان از این قبیل پیاده‌راه‌های موفق استانبول، شانگهای ، کپنهاگ و فرانکفورت را برشمرد که هریک سالانه مورد بازدید صدها هزار گردشگر قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین پیادهراهها در کشور را نیز می‌توان پیاده‌راه‌های سپه‌سالار، پانزده خرداد و سی تیر در تهران، شهرداری در رشت، تربیت و ولیعصر در تبریز و اخیراً نیز در شهرهای همدان، اصفهان، شیراز، زنجان، قم و … برشمرد و تجربه موفق شهرهای کشور نشان داده پیادهراهها به‌مرور جان تازه‌ای در کالبد شهرها دمیده‌اند و ضمن ایجاد رونق اقتصادی بیشتر در بافت پیرامون که عمدتاً کارکرد تجاری تفریحی دارند، با افزایش جذابیت شهر برای گردشگران موجب رونق و توسعه پایدار شهرها شده‌اند.
مؤلفه‌های مهم احداث پیاده راه
برخی از مؤلفه‌های مهم یک پیاده راه مناسب را با توجه به مقالات و مطالعات انجام‌شده می‌توان به‌صورت زیر نام برد که البته خیابان فردوسی در این معیارها امتیاز قابل قبولی کسب می‌نماید.
- دسترسی شهروندان و نفوذپذیری پیاده راه
- تنوع عملکردی و اختلاط کاربری ها
- ایمنی و امنیت
- آسایش جسمی روحی و کیفیت
- مؤلفه‌های زیباشناختی . دید و منظر مناسب
- مؤلفه‌های زیست‌محیطی
- سرزندگی اجتماعی
- طول / عرض و شیب مناسب
- دسترسی به آثار تاریخی و فرهنگی
فردوسی اولین انتخاب شهروندان برای احداث پیاده راه
تقریباً در تمامی تجارب موفق و با توجه به مقاومت ذاتی افراد در مقابل تغییر، پیادهراهسازی در ابتدا با مقاومت ذینفعان مختلف مواجه شده اما به‌مرورزمان و با افزایش حضور شهروندان و گردشگران در پیاده راه و همزمان با تغییر بخشی از بافت پیرامون باهدف تقویت کارکرد تجاری تفریحی پیاده راه، رونق کسب‌وکارهای پیرامون به طرز قابل‌توجهی افزایش یافته و اکثر این ذینفعان را منتفع نموده است. البته نمونه‌های ناموفق هم به دلیل جایابی اشتباه یا عدم برنامه‌ریزی صحیح و اجرای ناقص وجود دارند که پیاده راه ۱۷ شهریور و مظفر تهران از آن جمله اند.
جایابی صحیح پیاده راه را می‌توان مهم‌ترین بخش پیادهراهسازی برشمرد که خوشبختانه این جایابی در سنندج، صرف‌نظر از مشکلات و مسائل ترافیکی توسط شهروندان به بهترین نحو انجام‌شده است. هر فرد عبوری از فردوسی حتی اگر اولین حضورش در این خیابان باشد، به راحتی این جایابی را تائید می‌کند چراکه می‌توان مشاهده کرد با حضور پرتعداد شهروندان در پیاده‌روها وسرریز در سواره‌رو خیابان عملاً عبور وسایل نقلیه بسیار سخت و کند شده و فقط در زمان‌های محدودی امکان تردد راحت خودرو از این مسیر وجود دارد. سال گذشته که به همراه دکتر نعمت اله فاضلی جامعه‌شناس برجسته از خیابان فردوسی بازدید نمودم، حضور تعداد بیشمار شهروندان در پیاده‌رو و سواره‌رو فردوسی، ایشان را شگفت‌زده نموده و پیشنهاد نمودند که از این حضور پذیری بی‌نظیر برای توسعه شهر استفاده نموده و این خیابان را به پیاده‌ها اختصاص دهیم و این اتفاق بارها با حضور افراد مختلف در این خیابان تکرار شده است. درواقع فردوسی از معدود خیابان‌هایی در ایران به شمار می‌آید که شهروندان قبل از مسئولین و تصمیمگیران شهر آنرا به پیاده راه تبدیل نموده و حال مدیریت شهری فقط باید در مسیر این خواسته اقدام نماید.
مطالعات دومرحله‌ای شهرسازان خبره دانشگاه کردستان در سال‌های ۸۹ و ۹۴ نیز که با تمرکز بر بافت تاریخی شهر سنندج و به‌ویژه ۵ محور فردوسی، نمکی، انقلاب، طالقانی و امام خمینی (که اساس شکل‌گیری آن‌ها به اواخر دوره پهلوی اول برمی‌گردد) صورت گرفته است، بر اساس شاخص‌ها و معیارهای تعریف‌شده برگرفته از موفق‌ترین تجارب پیادهراهسازی جهان و مدل‌های ارزیابی چند عملکردی، خیابان فردوسی را به‌عنوان رتبه اول و بهترین گزینه پیادهراهسازی به‌شرط رفع موانع ترافیکی، اجرای چند مرحله ای و ساماندهی دست‌فروشان و تأمین پارکینگ مناسب معرفی نموده است.
همچنین مطالعات حوزه بازآفرینی شهری اداره راه و شهرسازی نشان می دهد فردوسی به دلیل قدمت بالا و عدم پیش بینی های لازم در زمان احداث، با توجه به وضعیت تاسیسات زیربنایی آب و فاضلاب، گاز، برق و مخابرات، هر لحظه مستعد حوادث ناگوار و تاثیرگذار بر شهر بوده و حتی در صورت عدم اجرای پیاده راه نیز دیر یا زود میبایست این تاسیسات مورد بازبینی و جایگزینی قرار می گرفتند.
پیاده مداری بهترین راه حفظ و صیانت از آبیدر
با شیوع بیماری کرونا در کشور و جهت اعمال محدودیت‌های پیرو این اتفاق، کمربندی آبیدر مسدود گردیده و از تردد خودروها در کمربندی و به طبع کوه آبیدر ممانعت به عمل آمد و این تهدید منجر به ایجاد فرصتی تاریخی برای احیای این کوه زیبا و کاریزماتیک سنندجی‌ها گردید که شایسته است مجموعه مدیریت شهری همزمان با دمیدن جان تازه در کالبد بافت مرکزی شهر با پیادهراهسازی فردوسی و همچنین ساماندهی محیط اطراف میدان گاز، با استمرار ممنوعیت تردد خودرو در آبیدر و استفاده از حمل‌ونقل پاک و طبیعی جایگزین مانند خودروهای برقی، تله‌کابین، اسب و کالسکه برای گردشگران و علاقه‌مندان به حضور در این کوه که توانایی یا تمایل کوه‌نوردی و پیاده‌روی ندارند، برای همیشه این جاذبه دوست‌داشتنی سنندج را از هرگونه آسیبی صیانت نموده و البته با این تدبیر جذابیت آن را دوچندان نماید.
جان تازه در کالبد شهر خلاق موسیقی با پیاده مداری بافت مرکزی و تاریخی
حال که مدیریت شهری سنندج با حمایت اعضای شورای پنجم شهر سنندج با یک رویکرد علمی پس از یک دهه و با همراهی سایر ادارات و نهادهای مؤثر بویژه استانداری، راه و شهرسازی، نیروی انتظامی و راهنماییورانندگی، دستگاههای خدماترسان و سایر ادارات و ارگانها قصد اجرای طرح پیاده راه فردوسی را دارد لازم است همه پیش‌بینی‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم را به‌منظور حل مشکلات و مسائل ترافیکی، ساماندهی دست‌فروشان، تأمین پارکینگ کافی و احداث پارک‌سوار مناسب جایگزین برای حمل‌ونقل مسافران انجام داده و با تلاش شبانه‌روزی به این آرزوی طولانی‌مدت شهروندان به‌سرعت تحقق بخشیده و جان تازه‌ای در کالبد کم‌جان این شهر عزیز که سال‌ها براثر ناکارآمدی و منفعت‌طلبی سازمانی و شخصی از کاروان توسعه شهری عقب‌مانده و نظاره‌گر سبقت همه رقبای هم‌طراز و هم‌جوار و حتی شهرهای کوچک کشور بوده، دمیده و با جذب گردشگران و سرمایه‌گذاران شهری، شهر خلاق موسیقی جهان را در مسیر توسعه پایدار و حرکت به سمت جایگاه واقعی و تاریخی‌اش قرار دهد. انشا الله.
ارسطو گویلی کیلانه پانزدهم اردیبهشت ماه نودونه
- نویسنده : ارسطو گویلی کیلانه
